Εδώ η γνώση των ξένων γλωσσών αναγνωρίζεται και αξιοποιείται

Μπορεί να θεωρούμε ότι ο καθένας μας, όντας γλωσσομαθής και ταξιδεμένος, έχει την ικανότητα να «συστήσει» τον τόπο του στους ξένους – ωστόσο, ξενάγηση σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της χώρας επιτρέπεται να διενεργήσουν μόνον διπλωματούχοι ξεναγοί, οι οποίοι έχουν την ανάλογη εκπαίδευση σχετικά με κάθε γλυπτό και κολώνα. Πρόκειται για αποφοίτους της δημόσιας σχολής ξεναγών που έχουν λάβει τη σχετική άδεια επαγγέλματος, η οποία τους ανοίγει «πόρτες» σε μουσεία και ταξιδιωτικά γραφεία. H σχολή ξεναγών λειτουργεί ήδη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη – πρόκειται για μεταδευτεροβάθμιες επαγγελματικές σχολές διετούς διάρκειας. Παράλληλα, σχεδιάζεται να επαναλειτουργήσουν τα παράρτηματα στην Κέρκυρα και στην Κρήτη, όπως και να ιδρυθεί σχολή ξεναγών στη Ρόδο.

Οι προκηρύξεις του 2017 και του 2019 για την εισαγωγή σε σχολή ξεναγών αφορούσαν σαράντα θέσεις στην Αθήνα, από τις οποίες οι 28 απευθύνονταν σε αποφοίτους λυκείου και οι 12 σε πτυχιούχους οποιασδήποτε πανεπιστημιακής σχολής. Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο εκδόθηκε ανάλογο ΦΕΚ για το τμήμα της Θεσσαλονίκης, όπου αντίστοιχα άνοιξαν 40 θέσεις. Στη μοριοδότηση συνυπολογίζονται όχι μόνο βαθμοί απολυτηρίων, πτυχίων, μεταπτυχιακών ή διδακτορικών τίτλων, αλλά και τα πτυχία ξένων γλωσσών.

Συγκεκριμένα, 100 μόρια δίνει η επάρκεια στην αγγλική γλώσσα, ωστόσο οι γερμανομαθείς και γαλλομαθείς αποσπούν ακριβώς τα διπλάσια μόρια. Τα μόρια αυξάνονται βάσει της σπανιότητας της γλώσσας. Δεν είναι επομένως αυθαίρετο να συνεπάγουμε ότι ένας υποψήφιος με το ανώτατο δίπλωμα στα Κινεζικά μπορεί εύκολα να υπερισχύσει των υπολοίπων ή ότι ένας πολύγλωσσος μπορεί να αναδειχθεί ως το απόλυτο φαβορί. Ενδεικτικά, το 2017 κατέθεσαν τα χαρτιά τους στην Αθήνα 1.500 άτομα και φέτος στη Θεσσαλονίκη έκαναν αίτηση 1.036. Οι θέσεις για τη σχολή ξεναγών είναι πάντοτε 40 και το στερεότυπο που θέλει τους ξεναγούς γυναίκες επιβεβαιώθηκε περίτρανα κατά την επανεκκίνηση του θεσμού σε πρωτεύουσα και συμπρωτεύουσα.

Η προσέλευση, βέβαια, δεν προβλέπεται να είναι πάντοτε τόσο μαζική. Υπενθυμίζεται ότι οι τελευταίοι απόφοιτοι των εν λόγω σχολών βγήκαν στην αγορά εργασίας το 2011, καθώς το 2010, απουσία πόρων, είχε αποφασιστεί η διακοπή της λειτουργίας τους. Για σχεδόν δέκα χρόνια, όσο δηλαδή διήρκεσε τυπικά η ελληνική κρίση χρέους, είχε πάψει να λειτουργεί η σχολή ξεναγών στη χώρα, παρόλο που το ΑΕΠ της Ελλάδας στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στον τουρισμό. Οι αφίξεις τουριστών αυξάνονταν αλματωδώς από χρόνο σε χρόνο, η χώρα όμως είχε σταματήσει να τροφοδοτεί την τουριστική αγορά με νέους ξεναγούς, δημιουργώντας ένα μοναδικό παράδοξο.

Το ΦΕΚ για την επαναλειτουργία της σχολής ξεναγών –αρχικά στην Αθήνα – δημοσιεύτηκε το 2017, προς μεγάλη ικανοποίηση ανθρώπων κάθε ηλικίας που ενδιαφέρονταν να ασκήσουν το επάγγελμα, πολλοί εκ των οποίων είχαν αποκτήσει ατύπως εμπειρία στο πεδίο και ήθελαν να πιστοποιήσουν μέσω της φοίτησής τους τα προσόντα τους. Ορισμένοι εξεπλάγησαν ευχάριστα, καθώς, στο μεταξύ, πολλά δεδομένα είχαν αλλάξει. Καταρχάς, καταργήθηκε το όριο ηλικίας, με συνέπεια, στη φουρνιά του 2017, ο μέσος όρος ηλικίας όσων έκατσαν στα θρανία της σχολής ξεναγών Αθήνας να είναι τα 35 έτη. Ταυτόχρονα, δεν διενεργούνται πλέον εξετάσεις, η εισαγωγή γίνεται βάσει μορίων, μια αλλαγή που έχει προκαλέσει συζητήσεις. Τέλος, οι προϋποθέσεις για την εισαγωγή στη σχολή ξεναγών ακολουθούν τις τάσεις της αγοράς • οι σπάνιες ξένες γλώσσες – όπως Κινέζικα, Ιαπωνικά, Ρωσικά, Σουηδικά, Τουρκικά – «κερδίζουν» έδαφος, εκπαραθυρώνοντας τα κλασικά «Αγγλικά – Γαλλικά», δεδομένης της αθρόας (προ covid) άφιξης τουριστών από τρίτες χώρες – Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσία, Τουρκία κ.ά. Με τη μεσαία πλέον τάξη να ταξιδεύει ελεύθερα προς την Ευρώπη, είναι σαφές ότι οι εν λόγω ταξιδιώτες επιθυμούν να ξεναγούνται στη μητρική τους γλώσσα και όχι σε κάποια αμφιλεγόμενη lingua franca.

Στο πρώτο διάστημα επαναλειτουργίας των δύο σχολών ξεναγών, παρατηρήθηκαν οργανωτικά προβλήματα, τα οποία, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα ξεπεραστούν μακροπρόθεσμα. Η φοίτηση είναι πρωινές ώρες από τις 9 π.μ. έως τις 3μ.μ. για τρία εξάμηνα, ενώ το τέταρτο εξάμηνο καλύπτεται αποκλειστικά από εκπαιδευτικές εκδρομές σε αρχαιολογικούς χώρους και άλλα σημεία ενδιαφέροντος σε όλη την ελληνική επικράτεια. Το χρονοδιάγραμμα, εν πολλοίς, παραμένει το ίδιο με παλαιότερα. Οι διδασκόμενοι έχουν δικαίωμα να απουσιάσουν μόνον 10% από το σύνολο των ωρών κάθε μαθήματος. Όσοι έχουν αποφοιτήσει από τη σχολή ξεναγών, κάνουν λόγο για μια σχολή αυστηρή μεν, αλλά με διαχειρίσιμη διδακτέα ύλη – ειδικά για εκείνους που έχουν ακαδημαϊκή εμπειρία. Για κάθε μάθημα δίνονται εξετάσεις, όπου αν κάποιος αποτύχει μια φορά, έχει δικαίωμα επανεξέτασης τον Σεπτέμβρη.

Ο συνδυασμός σχολής και δουλειάς είναι δύσκολος, αλλά όχι αδύνατος, εφόσον κάποιος εργάζεται απογευματινές ώρες. Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο για τα τρία πρώτα εξάμηνα. Το τέταρτο εξάμηνο οι σπουδαστές «οργώνουν» κυριολεκτικά την Ελλάδα με ένα σακίδιο στον ώμο και έχουν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν μπροστά σε (οικείο) κοινό τις πρώτες τους ξεναγήσεις. Όσοι το έχουν ζήσει, μιλούν για μια εμπειρία ζωής, αφού επισκέπτονται μέρη δυσπρόσιτα και συχνά άγνωστα στο ευρύ κοινό, έχοντας στο πλάι τους τους κατεξοχήν γνώστες της αρχαίας και προϊστορικής αρχαιολογίας.

Φοιτώντας στη σχολή ξεναγών, πέρα από γνώσεις εις βάθος, οι σπουδαστές αποκτούν, μια σειρά πρακτικών δεξιοτήτων: το public speech, τους άγραφους κανόνες ευγενείας – όπως το να μην φορούν συνεχώς γυαλιά ηλίου για να έχουν οπτική επαφή με τους ακροατές τους, καθώς και την ορολογία της διεθνούς διπλωματίας, όπως, για παράδειγμα, το πώς αφηγούμαστε στους Βρετανούς την ιστορία των γλυπτών του Παρθενώνα.

Το απολυτήριο από τη σχολή ξεναγών και η μετέπειτα άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος αποτελούν διαβατήριο για ένα προσοδοφόρο επάγγελμα με πολλές ευκαιρίες. Ωστόσο, δεδομένου του μεγάλου ανταγωνισμού αλλά και του όλο και υψηλότερου επιπέδου γνώσεων και απαιτήσεων των ξένων ταξιδιωτών, ο ξεναγός δεν πρέπει ποτέ να επαναπαύεται. Άνθρωποι του χώρου συμβουλεύουν τον εκάστοτε ενδιαφερόμενο να έχει εξαρχής πλάνο: «Να επιλέξεις τις γλώσσες με τις οποίες θα εργαστείς, σε συνδυασμό με τον τόπο διαμονής και εργασίας, για παράδειγμα, στα Δωδεκάνησα παραθερίζουν πολλοί Σκανδιναβοί, οπότε αξίζει να μετακομίσεις εκεί, αν μιλάς Σουηδικά. Από την άλλη, τα Ισπανικά, αν και ωραία γλώσσα, δεν έχουν σταθερό κοινό, οπότε μην περιοριστείς σε αυτά». Τα Αγγλικά, μπορεί να μην προσφέρουν πολλά μόρια, θεωρούνται, όμως, προαπαιτούμενο από τα μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία. «Αν στην προσωπική σου ιστοσελίδα δεν αναγράφονται, ίσως χάσεις πελάτες, αφού τα πρακτορεία νιώθουν ασφάλεια χρησιμοποιώντας Αγγλικά στις διεθνείς συνεννοήσεις – στα emails κλπ., που προηγούνται της ξενάγησης». Συν τω χρόνω, δε, η εξειδίκευση βοηθά. «Είναι καλό να αποκτήσεις εξειδικευμένες γνώσεις για συγκεκριμένα αρχαιολογικά μέρη ή τις κατάλληλες δεξιότητες για να ξεναγείς συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως συνταξιούχους, εκπαιδευτικούς ή και παιδιά».

Σε κάθε περίπτωση, η γνώση ξένων γλωσσών είναι το βασικό εφόδιο για να ξεναγηθείς στο υπέροχο, αλλά και απαιτητικό επάγγελμα του ξεναγού, που επιβραβεύει την πολυγλωσσία!